خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی چطور ممکن است؟

شرکتی که تا کنون در بازار سرمایه نبوده، برای ورود به بورس باید قسمتی از سهام خود را در بورس عرضه کند که به آن عرضه اولیه می‌گویند. برای جذاب شدن سهام عرضه شده و فروش هرچه بهتر آن که در نهایت تأمین نقدینگی شرکت را موجب می‌شود، سهام در قیمتی پایین تر از ارزش ذاتی آن عرضه می‌شود که این مهم ترین دلیل استقبال فراوان فعالان بازار سرمایه از عرضه اولیه است چرا که در مدت زمان کوتاهی شاهد رشد قیمت سهام خریداری شده خواهند بود. برای خرید سهام عرضه اولیه، باید در روز و ساعتی که توسط نهاد نظارتی بازار سرمایه اعلام می‌گردد و اعلامیه آن هم در سایت‌های بورسی درج می‌گردد و هم کارگزاری ها در قسمت اطلاعیه ها و پیام ها آن را به کاربران خود اعلام می‌نمایند، در بیشینه رنج قیمت اعلام شده و تا حداکثر سهمیه اعلام شده، سفارش گذاشت.

باید دقت داشت که وابسته به بودجه خریداران، امکان خرید سهام کمتر از حداکثر سهمیه اعلام شده برای هر کد بورسی وجود دارد اما بیشتر از آن خیر. بنابراین با توجه به نقدینگی، هر خریدار می‌تواند تعداد سهام مشخصی تا حداکثر سهمیه اعلام شده، سفارش بگذارد. اما مواردی پیش می‌آید که خریداران نقدینگی برای خرید عرضه اولیه نداشته باشند. مثلا به این علت که تمام نقدینگی خود را صرف خرید سهام‌های ارزنده در بازار سرمایه کرده‌اند. در این حالت برخی کارگزاری ها توانایی خرید عرضه اولیه بدون نقدینگی را برای کاربران خود با توافق نامه ارسال سفارش عرضه اولیه امکان پذیر ساخته‌اند.

با فعال ساختن گزینه ارسال سفارش عرضه های اولیه در نرم افزار معاملاتی مربوط به هر کارگزاری، در روز و در ساعت مقرر برای ثبت سفارش، سفارش عرضه اولیه برای کاربر ثبت می‌گردد. در نرم افزار معاملاتی برخی از کارگزاری ها، سفارش خودکار عرضه اولیه در صورت وجود نقدینگی به اندازه حداکثر نقدینگی مورد نیاز انجام می‌گیرد در حالیکه برخی از کارگزاری ها در صورت عدم وجود نقدینگی، اعتبار لازم جهت خرید عرضه اولیه را به کاربران خود اختصاص می‌دهند. برای مثال، در عرضه اولیه آریا که تصویر آن نشان داده شد، حداکثر سهمیه قابل سفارش برای هر کد حقیقی و حقوقی ۱۰۰سهم و سقف قیمتی ۶۵٫۱۱۹ریال می‌باشد. بنابراین حداکثر نقدینگی مورد نیاز (به ریال) برابر است با:

۱۰۰x65.119=6.511.900

در صورتی کاربر خود سفارش عرضه اولیه را انجام بدهد، می‌تواند هر تعداد سهم تا حداکثر ۱۰۰ سهم  سفارش بگذارد. در حالی که در ارسال سفارش خودکار عرضه اولیه، سفارش در سقف سهمیه به تعداد ۱۰۰ سهم و جمعاً به ارزش ۶٫۵۱۱٫۹۰۰ ریال ارسال می‌گردد که  برخی از کارگزاری ها تنها در صورت وجود نقدینگی حداقل به این مبلغ، ارسال سفارش خودکار را  ممکن می‌سازند که از موجودی کاربر کسر می‌گردد و در برخی دیگر از کارگزاری ها در صورت عدم وجود نقدینگی لازم، اعتبار لازم برای ارسال سفارش به کاربر اختصاص داده می‌شود که این تخصیص اعتبار در غالب منفی شدن موجودی نقدینگی در نرم افزار نشان داده می‌شود یعنی موجودی نقدینگی کاربر در صورت صفر بودن، پس از ارسال سفارش خودکار به صورت ۶٫۵۱۱٫۹۰۰- ریال نمایش داده می‌شود که کاربر می‌بایست ظرف چند روز بدهی خود را به کارگزاری تسویه نماید.